DEGERLERIMIZE GRUPLARIMIZ DEGERLI UYELERINE SAYIN.ORTAS HOCAMIZDAN SAYGI ILE SUNARIZ.BUKET SEKRETARYA: Türkiye’deki En İyi Üniversitelerin Bilinmesi Neden Önemlidir?

>
>
>
>> Türkiye'deki En İyi Üniversitelerin Bilinmesi Neden Önemlidir?
>> Neden Türkiye Üniversiteleri Dünyadaki İlk 500 Arasına
>> Giremiyor -7
>> Prof. Dr. Ibrahim ORTAS, Çukurova Üniversitesi,
>>
>> Özet
>> Türkiye'nin en iyi üniversitesi hangisi sorusu sıkça sorulmaktadır. Prof.
>> Dr. Ural Akbulut ve arkadaşlarının ilk defa sorumluluk alarak ölçülebilir
>> kriterlere bağlı bir sıralama yapmışlardır. Bir ilk olarak önemli ve
>> kriterlerin zenginleştirilmesi için kurumsal düzeyde konunun işlenmesi
>> yararlı olacaktır. Şimdilik beklenen durumun ötesinde çok büyük bir
>> değişim görülmüyor. Ancak oluşturulan tablolar her üniversitenin kendi
>> potansiyelini ve değerlendirmedeki yerini görmesi bakımından önemli.
>> Öğrenciler ve araştırma projesi veren kurumlar için bu değerlendirme bir
>> ölçüt olacaktır.
>> Türkiye'nin bilim yapma potansiyeli ve akademik alt yapısı biliniyor.
>> Türkiye üniversiteleri dünyadaki en iyi 500 üniversite arasına girmede
>> zorlandıkları aşikâr. Bunun nedeni Türkiye'nin ciddi bir bilim
>> politikasının olmamsı veya varsa da toplum tarafından yeterince
>> bilinmemesi ve uygulanamamasıdır. Türkiye'nin ciddi bir eğitim reformuna
>> ve özerk yükseköğretime sahip olması artı zorunludur. Bilim ve eğitim en
>> üst düzeyde desteklenmedikçe Türkiye'nin dünyada hak ettiği yere
>> gelemeyeceği artık çok açıktır.
>>
>> İlgilenenler
>>
>> Neden En İyi Üniversitenin Bilinmesi İsteniyor
>> Yüksek öğretim alanında başta ABD ve İngiltere'deki üniversiteler olmak
>> üzere gerek iyi öğrenciyi bünyesine alabilmek ve de gerekse devlet ve
>> endüstride mali destek almak için farklılıklarının öne çıkmasını
>> özellikle istemektedirler. Üniversitelerin farklılığı çoğunlukla
>> ürettikleri makalelerin uluslararası nitelikte taranan dergiler içinde
>> olması, makalelerin kullanılabilme durumu, bunun yanında öğrencilerin
>> üniversitelerini tercihleri ile ortaya çıkıyordu. Bunun yansıması ise
>> mezunların işe girebilme, mezunlarının diğer üniversiteler düzeyinde
>> doktora bursu bulabilme, Öğretim üyelerinin uluslararası alandaki
>> başarısı, ürettiği bilginin teknolojiye dönüşebilmesi gibi kriterler de
>> dikkate alınmaktadır.
>> Son yıllarda buna paralel ölçme değerlendirme yöntemleri ile değişik
>> düzeylerde en iyi üniversite sıralaması yapılmaktadır. Özellikle ABD ve
>> İngiltere'de eğitimin paralı hale gelmesi yanında yüksek öğretime olan
>> ilginin giderek düşmesi doğal olarak üniversite eğitimi almak isteyen
>> öğrencilere de en iyi üniversiteyi bilme hakkı doğmaktadır. Ülkemizde de
>> bu yılki ÖSYM yerleştirme sonucuna göre çoğunlukla vakıf üniversiteleri
>> olmak üzere 88 bin kontenjanın boş kalması gelecekte bizde de iyi ve
>> kaliteli üniversite talebini belirginleştirecektir.
>> Gönül istiyor ki bütün üniversiteler aynı kalitede olsun ancak gerçekte
>> üniversitelerin sahip oldukları yetişmiş insan gücü ve alt yapısı ile
>> farklıdırlar. En iyi veya nitelikli üniversitelerin varlığı o
>> üniversitenin yöneticileri ve diğer paydaşları tarafından bir gurur
>> kaynağı olmaktadır. Doğal olarak o üniversitede okuyan öğrenciler de iyi
>> ve niteliği olan bir üniversitede okumanın gururunu yaşamaktadırlar.
>>
>> İlk 500 Üniversite İçinde Olmak Önemli
>> Bildiğim kadarı ile çoğunluğu Amerika kıtasında olmak üzere dünyada 13
>> bin üniversite bulunuyor. Dünyada en iyi Üniversite sıralaması konusunda,
>> ülkeler kendi içindeki sıralamayı yaptığı gibi kıtalar arası en iyi
>> üniversite sıralaması yapılıyor. Bu sırlamayı yapan kurumlar Çinin Jiao
>> Tong üniversitesi, İspanyolların Webometrics ve Amerika'da Times dergisi,
>> US News ve World Report tarafından yapılmaktadır. Bu sıralamalar içinde
>> şu ana kadar en çok ilgi ve kabul gören ise 2003 yılından Çin'in Jiao
>> Tong Üniversitesi tarafından dünyanın ilk 500 üniversitesinin sıralaması
>> gelmektedir. Türkiye'de de basında birkaç yazarın dışında
>> üniversitelerden sınırlı sayıda bilim insanı ülkemizin bilimine ne
>> katarım diye konuyu irdelediklerini görüyorum. ULAKBİM Türkiye'nin
>> Bilimsel yayın Göstergeli başlıklı iki kapsamlı kitap yayınladılar.
>> Türkiye'deki bilim kuruluşlarının toplam ve tek tek bilim alanları
>> yönüyle bilime katkıları geniş boyutlu olarak işlendi.
>> Türkiye'de de bu sıralama sınırlı ölçüde tartışıldı; benim de bir çok
>> yönden değerlendirdiğim ve halen bitiremediğim "Neden Türkiye
>> Üniversiteleri ilk 500 sıralamasında yok?" sorgulamam devam ediyor. Ancak
>> ne yazık ki YÖK dâhil hiçbir üniversitemiz kurumsal düzeyde konuyu
>> tartışmadı. Diğer bir ifade ile kendisini sorgulamadı.
>>
>> Türkiye'nin de En İyi Üniversiteyi Belirleme Modeli Var
>> Eğitimin çoğunlukla metalaştığı günümüzde Abbas Güçlünün ifadesi ile "En
>> iyi benim" dediği bir ortamda, objektif bir değerlendirme kaçınılmaz
>> olmuştur. Ülkemizde konunun tartışılmasının ülkemiz ölçeğindeki
>> değerlendirmesi son birkaç gündür Milliyet gazetesinde Abbas Güçlünün
>> köşesinde ilgi ile izlenmektedir. Sayın Güçlü ODTÜ eski Rektörü Prof.
>> Ural Akbulut ve arkadaşlarının 9 kriter üzerinden hazırladıkları
>> Türkiye'nin en iyi üniversitesi çalışması sonuçlarını tablolar halinde
>> değerlendirerek yayınlıyorlar.
>>
>> Prof. Dr Ural Akbulut ve arkadaşlarının kriterleri Sayın Güçlünün iletisi
>> ile şöyle;
>> 1) Toplam yayın sayısı
>> 2) Kişi başına düşen yayın sayısı
>> 3) Belirli aralıklarla örneğin 2000-2008 arası yapılan yayınlara 2008'de
>> yapılmış toplam atıf sayısı (araştırma)-ISI
>> 4) 2000-2008 arası yapılan yayınlara 2008'de yapılan kişi başına düşen
>> atıf sayısı (araştırma)-ISI ve YÖK
>> 5) 2000-2008 arası yapılan toplam yayın, konferans ve atıf sayısı
>> (araştırma)-Google Scholar (GS)
>> 6) 2000-2008 arasında öğretim üyesi başına düşen yayın, tebliğ ve atıf
>> sayısı (araştırma) -GS ve YÖK
>> 7) Toplam doktora öğrenci sayısı
>> 8) Doktora öğrencilerinin toplam öğrenci sayısına oranı
>> 9) Öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısı
>>
>> Şimdilik Sayın Akbulut ve arkadaşlarının çalışmasından çıkan sonuçların
>> oluşturduğu tablolardan bazı üniversiteler bazı yönlerden çok öndeyken
>> bazı parametrelerde aynı üniversite sıralamanın gerilere düşebilmektedir.
>> Buradan çıkan sonuç. Bazı ölçülen kriterler çok önemli değil veya başka
>> ölçütlerin sürece katışması gerektiğini ortaya koymaktadır.
>>
>> En Başarılı Üniversite Değerlendirilmesinde Türkiye Modeli Ne Denli
>> Başarılı
>> Doğal olarak Sayın Akbulut ve arkadaşlarının sınıflamasına sorulacak çok
>> sayıda soru var. Bunların başında öğrencilerin üniversite tercihi nedir?
>> Mezuniyet sonrası ALES sınav sonuçları, Tıp fakültesi sonrası yapılan
>> uzmanlık sınavı (TUS) başarı durumu yanında, mezunların başka ülkelerde
>> yüksek lisans ve doktora için burs bulabilme ve tercih edilme durumu, iç
>> akreditasyon değerlendirmesi, üniversitelerin uluslararası ilişkileri,
>> aldığı ulusal ve uluslararası proje desteği gibi kriterler ölçülebilir.
>> Bu kriterler ile birlikte Türkiye'nin en iyi üniversite sıralaması daha
>> güçlü olarak yapılabilir. Ayrıca son yıllarda üniversitelerin internette
>> taranabilme durumu. Öğretim üyelerinin uluslararası ilişkileri,
>> üniversitelerin yayınlarının ve etkinliklerinin izlenmesi de bir kriter
>> olarak dikkate alınmaktadır.
>> Ancak şu anda bir çok parametreye rağmen üniversitelerin bilimsel makale
>> sayısı, tabii A, B ve C sınıfı dergilerde yayınlanma durumu, öğretim
>> üyesi başına yayın sayısı, yayınların refere edilme durumu, uluslararası
>> ve yerel kitap ve kitap bölümleri en önemli kısmı oluşturur.
>>
>> Yerleşik Üniversiteler Halen En İyi Üniversitelerdir
>> Bu kriterler kolayca ölçülebilecek ve herkesin kolayca erişebileceği
>> değerlerdir. Bu veriler üzerinden ve 500 üzerinde yapılan puanlamada üç
>> aşağı beş yukarı üniversitelerimizin genel durumunu yansıtıyor. Prof. Dr.
>> Altan ONAT CBT dergisinin Ağustos 2009 Sayı 1167 sayısında yayınlanan
>> "Günümüzde Türkiye'nin en iyi 60 Bilim Kurumu" adlı makalesinde
>> Türkiye'nin bilim dünyasına katkısının binde 6 düzeyinde olduğunu ve
>> bilimsel makale ve atıf katkıları yönünden 7 kamu üniversitesinin ülkenin
>> toplam bilimsel performansının %40'nı oluşturduğunu belirtiyor. Geriye
>> kalan üniversiteler Türkiye'nin bilime katısının %60 olduğu ortaya
>> çıkıyor.
>>
>> Vakıf Üniversitelerinin başarısı Sahip Olduğu Üretken Öğretim Üyesine
>> Bağlıdır
>> Ülkemizde son yıllarda dünyada örneği görülmedik biçimde hızla açılan
>> vakıf ve devlet üniversiteleri gerçeği sıralamayı etkilemektedir.
>> Öncelikle vakıf üniversiteleri daha mezun bile vermeden başka
>> üniversitelerden adına ne dersek diyelim daha iyi yaşam koşulları
>> sağlayan ücretle bünyelerine kattıkları daha üretken akademisyenler
>> tarafından yapılan yayınlardan dolayı bazen ön sıralara
>> çıkabilmektedirler.
>> Türkiye'nin en iyi üniversitelerinin başarısı üniversitelerin sahip
>> olduğu üretken öğretim üyesi sayısı ile denk gözüküyor. Özelliklede vakıf
>> üniversitelerine geçen üretken öğretim üyelerinin çıktıları ile
>> üniversitenin başarısı arasındaki ilişki önemli bir gösterge oluyor. Bu
>> bağlamda üniversitelerin en iyi öğretim üyesine sahip olma anlayışı
>> önümüzdeki denemde çok daha ön plana çıkacaktır.
>>
>> En iyi Türk üniversitesi çalışmalarının sonucunda ortaya çıkan durumun
>> özeti;
>> -Kamu ve vakıf üniversiteleri kendi içinde ikiye ayrılıyor
>> -Vakıf Üniversitelerinden maddi gücü olan ve verimliliği yüksek öğretim
>> üyelerini bünyelerine katabilen üniversiteler öğretim üyesi başına yayın
>> sayısı yönünden önemli bir yere sahip oldukları ve tablonun ön sıralarına
>> yerleştikleri görülüyor. Diğer vakıf üniversitelerinin bilimsel araştırma
>> ve makale üretmekten çok ders veren kurumlar durumunda oldukları
>> anlaşılıyor.
>> -Kamu üniversiteleri özellikle de yerleşik olanlar halen ciddi bir
>> potansiyeli bulunmaktadır. Kamu üniversiteleri sahip olduğu yüksek
>> öğretim üyesi sayısı yanında düşük makale sayısı ile öğretim üyesi veya
>> kişi başına üretilen makale sayısı ile verimsiz konumdadırlar.
>> Çok üzülerek görüyorum ki kamu üniversiteleri bugün rektörlük seçimleri
>> ve ataması sisteminin yarattığı bilimsel yönetimden çok mahalli idare
>> yönetimini andıran yapısı ile dinamizmini kaybetmiş ve bu dinamizm, vakıf
>> üniversitelerine kaymış durumdadır. Vakıf üniversiteleri, akademik
>> kadroları sınırlı ve niteliğe bağlı eleman aldıkları için öğretim üyesi
>> başına akademik başarı bazı üniversitelere göre çok yüksektir. Bu durum
>> üniversite sıralamasını etkilemektedir.
>> -Anadolu'daki bazı üniversitelerin özellikle de akademik kadrolarının
>> genç ve akademik yükselme eğilimi nedeniyle hızla indekse giren yayın
>> yapma eğiliminde olduğu görülüyor. Ancak buralarda üretilen makalelerinde
>> çoğunlukla ikinci ve üçüncü sınıf dergilerde yayınlandığı ve atıf alma
>> düzeyi çok düşük durumdadır.
>>
>> En İyi Üniversite Sıralaması Neyi Değiştirir? Kime Yardımcı Olur
>> Şimdilik Sayın Akbulut ve arkadaşlarının değerlendirmesi önemli. En
>> azından ülkemizde yeni de olsa bir ölçme değerlendirme yapımız var.
>> Bu sonuçlardan en çok yararlanacak olan
>> 1. Öğrenciler,
>> 2. Başka ülkelerin üniversiteleri Türk üniversiteleri ve öğrencileri
>> hakkında karar verirken yararlanabilecekleri bir kaynaktır.
>> 3. YÖK, TÜBİTAK ve TÜBA'nın şimdilik geleceğe yönelik iyi üniversiteye
>> daha çok kaynak ve kadro aktarma konusunda ne düşündüğünü bilmiyorum
>> ancak dikkate almaları yararlı olacaktır.
>> 4. Ayrıca, MEB ve ÖSYM gibi kurumlar da konuya sahip çıkarak geleceğe
>> yönelik yerleştirme planları yapabilirler.
>>
>> Bu değerlendirme Türk Üniversitelerini İlk 500 sıralamasına alır mı?
>> Bugüne kadar ilk 500 sıralaması yapan kuruluşların değerlendirmeleri
>> dikkate alındığında Türkiye üniversitelerinin toplam makale üretme
>> bakımından dünya 18-20. sırasına geldiği ancak bu yayınların niçin ve
>> nasıl yapıldığı ortada. Ancak üretilen makalelerin kalitesi ve atıf alma
>> durumu yönünden 32-39'cu sıralar arasında yer aldığı görülüyor. Bütün
>> verilerde bilimsel kalite bakımından ileriye değil geriye doğru
>> gittiğimiz görülmektedir.
>>
>> Sorun Nasıl Giderilir?
>> Sayın Akbulut ve katkısı geçen hocalarımı kutluyorum. Ülkemizin de
>> kendine özgü model geliştirmesi önemli. Hatta bu konuda kurumsal düzeyde
>> sistematik çalışma yapmak gerekir. Önerim her üniversite kendisini masaya
>> yatırmalı ve ileriye doğru nasıl gelişeceklerini tartışmasıdır.
>> Üniversitelerin öz değerlendirebilme süreçlerini yapmalı veya varsa
>> kurumsal düzeyde yenilemeli. Güçlü ve zayıf yönlerini bilerek geleceğe
>> yönelik önlem alması yararlı olacaktır.
>> Doğal olarak dünyanın en büyük 17. Ekonomisi, Dünya bilimsel makale
>> üretimi yönünde 19. sıradaki ülkemizin halen bırakın ilk 100, ilk 500
>> sıralamasında bir üniversitemizin gerçek anlamda olmaması gerçeği bütün
>> çıplaklığı ile ortada. Umarım ülkemiz bunu ağırlığına yakışır bir şekilde
>> aşar. Ayrıca kendi büyüklüğümüzdeki ülkeler ile kıyasladığımızda nereye
>> gittiğimiz ortada.
>> Üniversitelerin bilim politikası oluşmadıkça, bilimsel hiyerarşi
>> tarafından özerk ortamda yönetilmedikçe ileriye değil geriye gidileceği
>> kaçınılmaz olacaktır. Bunu test etmenin yolu eldeki ölçülebilir
>> verilerdir.
>> Sonuç olarak Türkiye'nin bir yerde kendi üniversitelerini masaya
>> yatırması zorunludur. Köklü bir eğitim reformu yapmak kaçınılmaz. Yoksa
>> 3G (N) teknolojisinden sonra 4G teknolojinsin ne zaman çıkağını bekleriz
>> gibime geliyor.
>>
>> Not: Sayın Hocam, bazılarınızın e-posta adresi bir şekilde makinemdeki
>> adres listesine takılmıştır. e-posta almak istemeyenler lütfen belirtin
>> isminizi listeden çıkarırım. Şimdiden ilginize teşekkür ederim.
>> Saygılarımla
>>
>